|
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Git ve: kullan, ara
Elvis Presley
Elvis Presley (1970).
Genel bilgiler
Doğum adı Elvis Aaron Presley
Bilindiği ad(lar) Elvis
Doğum 8 Ocak 1935
Tupelo, Missisippi, ABD
Köken Memphis, Tennessee, ABD
Ölüm 16 Ağustos 1977 (42 yaşında)
Memphis, Tennessee, ABD
Tarz(lar) Rockabilly, Rock and Roll, Gospel, Blues, Country
Meslek(ler) Şarkıcı, Aktör
Çalgı(lar) Vokal, gitar, piyano
Etkin yıllar 1953-1977
Etiket(ler) Sun, RCA Victor
Web sitesi www.elvis.com
Elvis Aaron Presley [1] [2](d. 8 Ocak 1935, East Tupelo, Missisippi – ö. 16 Ağustos 1977, Memphis, Tennessee), efsanevi şarkıcı, müzisyen, aktör. Dünya çapında Rock'n Roll'un kralı ya da kısaca kral olarak tanınır. Diğer lakabı olan Elvis The Pelvis ise 1950'li yıllarda kendisine takılmıştır. [3] Böyle söylenmesinin nedeni ise ilginç dansı olduğu kadar argo bir ifade ile o zamanların tutucu toplumunda yakışıklı ve seksi olduğunu ifade etmek amaçlı uygun bir argo söylem daha doğrusu modern bir deyim olmasıdır. [4] Presley'in sahip olduğu en büyük avantajlardan biri ise sesiydi. Zenci ve beyaz tonlarını rahatlıkla kullanabiliyordu. Kilise müziğinden, popüler müziğe; Rock'n Roll'dan Blues tarzına kadar çok çeşitli türlerde eserler verdi. It's Now or Never gibi opera tarzında yakın parçalar seslendirdi. My Way gibi bazı cover çalışmalarının şöhreti asıllarını dahi geride bıraktı.
Yaşamı boyunca her türlü şöhret, unvan ve zenginliği yaşayan Presley'in şöhreti hayata gözlerini kapatmasından bu yana onyıllar geçmesine rağmen hiç azalmadı. Dünyanın her köşesinde taklit yarışmaları yapıldı. Hayran klüpleri ve web siteleri kuruldu. Sayısız televizyon, radyo programı ve belgesele konu oldu. Hayranları ona o kadar bağlandılar ki halen onun ölmediğine ve ıssız bir yerde şöhretten uzak bir yaşam sürdüğüne inananlar dahi vardır. Ayrıca özellikle ABD'de ölümden dönen insanların Işıklı bir tünel gördüm. Elvis bana tünelin sonundan el sallıyordu anlatımları bilimsel araştırmalara konu olan bir fenomene dönüştü.
Konu başlıkları [gizle]
1 Hayatı
1.1 Çocukluğu
1.2 Değişik müzik tarzlarından esinlenmesi
1.3 İlk kayıt ve performansları
2 Televizyon ekranları
3 Filmleri
4 Ölümü
5 Elvis hakkında söylenenler
6 Kronoloji
7 Referanslar
8 Dış bağlantılar
Hayatı [değiştir]
Çocukluğu [değiştir]
1957 yılı yapımı Jailhouse Rock filminden bir sahne.Elvis'in babası, Vernon (d. 10 Nisan 1916 – ö. 26 Haziran, 1979 ), tarlalarda düşük ücretle çalışır ve zaman zaman da kamyon şoförlüğü yapardı. Annesi, Gladys Love Smith (d. 25 Nisan 1912 – 14 Ağustos 1958 ise bir dikiş makinesi operatörüydü. Tupelo, Mississippi'de tanışıp 17 Haziran, 1933 tarihinde evlendiler.[5][6]
Presley babasının yaptığı iki odalı bir evde doğdu. İkizi doğumdan önce öldüğünden tek çocuk olarak büyüdü ve annesine daha yakındı. Yoksulluk sınırına çok yakın şartlarda yaşayan Presley ailesi kilise'ye de düzenli olarak giderdi. Vernon sorumluluğunun bilincinde ve çalışkan bir adamdı ancak 1938 yılında sadece 8 dolarlık bir borç yüzünden hapse girdi. Onun yokluğunda Elvis'in annesi borçlar yüzünden evlerini kaybetti. [7]. Annesi daha sonraları eşi Priscilla tarafından alkolik olarak nitelendirilecekti.
Elvis okulda arkadaşlarınca hor görülüyordu. Sakin bir anne kuzusu olarak tanınırdı ve sessizliğinden yararlanan arkadaşları ona meyve parçaları gibi şeyler fırlatırdı. 1O yaşında iken Mississippi-Alabama Fuar ve süt ürünleri şovundaki bir şarkı yarışmasına katılarak ilk performansını sergiledi. Elvis burada kovboy kıyafeti giymişti ve mikrofona ulaşmak için bir sandalyede olduğu halde, "Old Shep" adlı şarkıyı söyledi ve ikincilik ödülü kazandı.[8]. Bu arada Elvis zaman zaman Pentecostal kilise korosunda şarkılar söyledi. 1946 yılında, Presley ilk gitarını aldı. [9] 1948 kasım ayında Presley ailesi alelacele Memphis, Tennessee'ye taşındı. Bu ani taşınmanın nedeni hem Vernon'un yasadışı içki işinden dolayı kanundan kaçması hem de acele yeni bir işe ihtiyaç duymasıydı.[10][11]. 1949 yılına gelindiğinde ailecek Lauderdale Courts adı verilen Memphis'in en fakir semtlerinden birinde yaşıyorlardı. Elvis çamaşır yıkama odasında gitarıyla pratik yapıyor ve aynı zamanda dört gençle birlikte bir grupta çalıyordu. [12] Komşularından, Johnny Burnette, onun için, Nereye gitse gitarı sırtında asılı olurdu diyordu...Aynı kişinin anlattığına göre o bir kafe ya da bara gittiğinde bazıları hemen: Hadi bize birşeyler söyle çocuk derlerdi.[13] Elvis L. C. Humes Lisesi'ne devam ederken daha büyükçe olan öğrenciler onun tarzı ve müziğinden pek hoşlanmıyorlardı. Öğrencilerden birinin anlattığına göre o utangaç, mutsuz ve hiç de çekici olmayan bir çocuktu ve gitarıyla birlikte söylediği şarkıların hiç şansı yoktu. Başkaları da Elvis için işe yaramaz züppe müziği yapan işe yaramaz adamın teki diyorlardı.[14] Elvis ara sıra aile bütçesine katkı amacıyla akşamları çalışıyordu. [15] Bu arada favorilerini uzatmaya başladı be Beale sokağındaki Lansky Kardeşler mağazasından alınmış olan parlayan ve dikkat çeken kıyafetler giymeye başladı.[16] Okuldan mezun olduğunda halen ailesinden ayrı bir gece bile geçirmemiş utangaç bir gençti. Crown Elektrik firması için kamyon şoförlüğü yapıyordu ve favorilerini de o zamanki kamyoncularınkine ayak uydurmaya başlamıştı.
Değişik müzik tarzlarından esinlenmesi [değiştir]Ailesi ile birlikte gittiği Pentecostal kilisesinde dinlediği kilise şarkıları ona müzikal anlamda ilk etkileri bırakmaya başladı. İncil o günlerde onun karakteri ve yaşamı üzerinde oldukça etkiliydi. Meşhur olduktan sonra dahi bazı konser ve kayıtların ardından tek başına veya başkalarıyla ilahiler söylemeyi huy edinmişti. Genç Presley sıklıkla yerel radyo'yu dinlerdi. Müzikal anlamda ilk kahramanı aynı zamanda bir aile dostları olan Tupelo şehri WELO radyosunda program yapan şarkıcı Mississippi Slim di. Presley zaman zaman Slim’in cumartesi sabah programı olan Singin’ and Pickin’ Hillbilly de şarkılar söylüyordu. Slimin küçük kardeşi ve Elvis'in altıncı sınıftan arkadaşı olan James Ausborn onun için "Müzik için çıldırıyordu... Konuştuğu tek şey müzikti" diyordu. O sıralar müzik onun en çok tükettiği tutkusuydu.
İlk kayıt ve performansları [değiştir]Blues ve caz müzikle tanışması ve bu müzik türlerine ilgi duyması onu şarkı söylemeye itti. 1953 yılında Lise’den mezun olduğunda daha 18 yaşındayken müzik firmalarının kapısını aşındırmaya başladı. ‘My Happiness’ ve ‘That’s When Your Heartaches Begin’ parçalarını annesine doğum günü armağanı olarak yazmıştır. Memphis Recording ve Sun Recording’e giderek sesini dinlemelerini istedi. Plak yapımcısı ve müzik şirketi sahibi Sam Phillips, Elvis’in ses tonundan ve müzik tarzından çok etkilendi. 1954 yılında Gitarda Scotty Moore, bas gitarda Bill Black ile birlikte üçlü ilk stüdyo kayıtlarını yaptılar. "That's All Right" ve "Blue Moon of Kentucky" country, blues tarzında hareketli rock’n roll parçalarıydı. Sun Records’la yaptığı kontrat RCA Record firmasına satılınca yavaş yavaş kariyer basamaklarını tırmanmaya başlamıştı. Bu sıralarda çıkardıkları 5 single gençlerin ilgisini çekerek müzik listelerinde ilk ona girmeye başlamıştı. Bu 5 single içinde en ilgi çeken parça ise "I Forgot to Remember to Forget" ti ve Country listelerine 1 numaradan girmişti.
Televizyon ekranları [değiştir]
Ülkesinde adına çıkartılan posta pulu
"Heartbreak Hotel" parçası ise Elvis Presley’in tekrar müzik listelerine girip 8 hafta boyunca listelerde kalmasıyla son buldu. Ed Sullivan’ın televizyon programına çıkan Elvis Presley, hareketleri ve konuşmasıyla ilgi çekti. Bu ilginin farkına varan ve onların doğrudan kalplerinde son bulan parçalarla karşılık veren Elvis bu dönemde "Don't Be Cruel," "Hound Dog," "Love Me Tender," "All Shook Up" ve "Jailhouse Rock." parçalarını yaptı.
"I Want You", "I Need You", "I Love You" parçasıyla 11 hafta boyunca listerde kalan Elvis hızla yükseliyordu. 1956 Kasım’ında "Love Me Tender" filmiyle kamera karşısına geçti, böylece ileride 31 filmde yer alacağı Hollywood stüdyolarıyla tanışmıştı. Bu filmden iki ay once Ed Sullivan’ın televizyon programında ‘Love Me Tender’ı televizyon ekranlarında onu izleyen 54 milyon izleyici önünde söyleyerek ününe ün katmıştı, artık Amerika onu konuşmaya, onu dinlemeye başlayacaktı.
Filmleri [değiştir]Ana madde: Elvis Presley filmleri listesi
Elvis, Beyaz Saray ziyareti sırasında dönemin ABD başkanı Richard Nixon ile el sıkışırken. (Aralık 1970) Elvis, Beyaz Saray'ın giysi kurallarının göz ardı edildiği ilk kişidir.1955'in sonlarına doğru, dj Bill Randle`nın kariyerini anlatan The Pied Piper of Cleveland adlı belgeselde göründü. Film Elvis Presley de dahil sanatçıların sahne performanslarını mercek altına alıyordu. Bu film sadece Cleveland da bir defa gösterildi, ayrıca şu anda nerede olduğu bilinmediğinden bazı Elvis araştırmacıları bu filmin hiç var olmadığını iddia etseler de, bu doğru değildir.[kaynak belirtilmeli]Love Me Tender filmiyle gerçek anlamda başlayan sinema yolculuğu toplam 31 film sürmüştür. Bu filmler genelde müzikal olup, Elvis'in asi bir rock and roll şarkıcısı halinden herkese hitap eden, uysal haline geçişini göstermektedir. Elvis, bütün yönetmenleri tarafından övülmüş, şöhretine rağmen çok çalışkan ve nazik oluşundan dem vurulmuştur.
Jailhouse Rock (1957), King Creole (1958), ve Flaming Star (1960) en iyi fimleri olarak bakılır. Hayranları içinde ayrıca Blue Hawaii ve Viva Las Vegas'ın ayrı bir yeri vardır.
Kendi filmlerine ek olarak, kendisinin adı geçen 70 filme daha konu olmuştur. 1960'ların başında tanıştığı son eşi Priscilla Presley ile Las Vegas şehrinde 1 Mayıs 1967'de evlenmiş, bu evlilikten tam dokuz ay sonra ise kızı Lisa Marie dünyaya gelmiştir.
Ölümü [değiştir]
Elvis Presley'in, Graceland, Memphis, Tennessee'deki kabriElvis son yıllarda çok yeme hastalığına yakalanmıştı. Sabahları kahvaltı da onlarca sosis, bal, tereyağı ve ekstra malzemeler içeren hemen hemen bir metrelik bir sandviç yiyordu. 1973 yılında eşinden boşanan Elvis Presley, 1977 yılında Indianapolis’deki son konserinden sonra 16 Ağustos 1977 tarihinde öldü. Ölümünden sonra açıklama yapan Doktor Jerry Francisco ölümüne kalp yetmezliğinin neden olduğunu söyledi. Tüm dünyada milyonlarca hayranı bulunan Elvis Presley, Rock’n Roll müziğinin öncüsü, kralı ve babası olarak anılır. Onlarca filmde oynamıştır ve milyonlarca insanı eğlendirmiştir. Kral'ın cenaze törenine yüzbinlerce hayranı ve seveni katılırken, o dönemin A.B.D. Başkanı Jimmy Carter üzerine resmî bir başsağlığı mesajı yayınlamış, Elvis Presley'in Graceland'daki evi ise daha sonra müzeye çevrilerek önemli bir turizm mekanı haline dönüştürülmüştür. Elvis'in evi önünde her sene ölüm yıldönümünde sevenleri toplanarak onu anarlar. Hiç de sayıca az olmayan bir kısım hayranı ise onun ölmediğini, ölemeyeceğini başka bir diyarda olduğunu anlatan sözler sarfeder ve bunu anlatan giysiler giyerler.
Elvis hakkında söylenenler [değiştir]Elvis'den önce, hiçbir şey ama hiçbir şey yoktu
John Lennon
|